Kunsthuis Syb

´Ça c´est me´ vertrouwde Boursault me toe in de mengelmoes van Frans en Engels die we al de hele middag gebruikten. Hij wees op een video waar hij zelf inderdaad vanaf een trappetje stond te oreren, maar vermoedelijk bedoelde hij het niet zo letterlijk als dat. Waar hij op doelde, is dat we in Kunsthuis SYB dit keer te maken hadden met twee kunstenaars die in hun werk vooral op zichzelf gericht zijn. Beide reageren ze met behulp van allerlei media op associatieve en humorvolle wijze op hun eigen ervaringen, gedachten en emoties. De twee kunstenaars verhuisden hun atelier voor vijf weken naar SYB, waar ze naast, mogelijk ook met elkaar zouden werken.

In hun werk willen de Franse kunstenaars op ontwapenend eerlijke wijze hun gedachten en emoties overbrengen, maar beiden voelen dat hun lichaam een directe uiting in de weg staat. Treffend voorbeeld hiervan ligt besloten in de naam van de presentatie: Big fingers beschrijft het gevoel van onmacht wanneer je grove, onkundige vingers weigeren de verfijningen van je gedachten direct op de kleine toetsjes van je mobiele telefoon in te tikken. Beseffend dat ze niet om hun lichaam heen kunnen, maken ze van die grootste hindernis hun belangrijkste instrument. Zonder gêne onderwerpen ze het aan allerlei experimenten en spontane invallen van de geest. Ondanks de existentiële noodzaak die aan dit zelfonderzoek ten grondslag ligt, worden hun chaotische installaties gekenmerkt door een grote speelsheid die het werk ook voor ons, de beschouwende geesten die al associërend naar de betekenis van dit alles moeten zoeken, interessant houdt.

Christophe Boursault (1975) gebruikt zijn uiterst levendige mimiek om allerlei personages die hem treffen, dan wel dwarsbomen, uit te beelden en op de hak te nemen: ´I feel my body and play´ verwoordt hij deze videoperformances zelf. Hij reageert in deze absurdistische monologen direct op de buitenwereld. Ook in zijn schilder- en tekenkunst vertaalt hij op expressieve wijze zijn indrukken in kleur en verf. Hij publiceert zijn talloze invallen, performances en verwijzingen op zijn blog, een medium dat uitstekend past bij zijn associatieve, vluchtige en directe manier van werken.

Tegenover deze opwindende en snelle virtuele werkwijze, stelt Jérôme Sother (1975) een meer impliciete en doordachte vorm van zelfonderzoek. Steeds opnieuw keert hij terug naar het archief van eigen werk, familiefoto´s en gevonden beelden, dat hij in een koffer meesleept. Hij draagt zijn geestelijke en emotionele bagage letterlijk met zich mee en gebruikt dit archief om steeds andere installaties te creëren, die hij voorziet van poëzie, symboliek en grafitas door nieuwe tekeningen, beelden en tekst toe te voegen.

De zelfonderzoekende houding bindt de twee Franse kunstenaars, maar het verschil tussen hun directe dan wel reflectieve wijze van reageren, maakt de beoogde samenwerking niet vanzelfsprekend. En maken bij een dergelijke orïentatie op jezelf de context en het gezelschap wel enig verschil? In de enorme variëteit aan objecten in de presentatie, zag je inderdaad overal dwarrelende sporen van hun persoonlijke preoccupaties in Frankrijk terug, zoals Christophe gespannen verhouding met het kunstenaarsschap en institutionele machtsstructuren en Jérômes persoonlijke twijfels over zijn rol in het familieleven. Ondanks de focus op zichzelf en hun persoonlijke ervaringen maken de kunstenaars echter wel degelijk gebruik van de nieuwe context die Kunsthuis SYB hun biedt. Jérôme laat zich met alleen zijn sokken aan, aan de balken van het dak tapen en voorziet een ondefinieerbare metalen huis- tuin- en keukenconstructie van gewelddadige en sexuele connotaties door zijn gezicht erin te proppen. De foto´s hiervan combineert hij met ouder werk dat zo een nieuwe betekenis krijgt. Christophe speelt zijn manische toneelstukjes met het landschap rondom Beetsterzwaag als achtergrond. Zo grijpt hij het toevallig verschijnen van een wervingsadvertentie van het Franse leger op zijn blog met beide handen aan om weer een nieuw karakter aan te meten: een Franse soldaat op veldtocht door de Nederlandse polder.

Ça, c’est we
Bij deze in Kunsthuis SYB uitgevoerde improvisaties en experimenten werken de twee kunstenaars weliswaar samen, maar deze samenwerking lijkt zich op het eerste gezicht meer af te spelen op het organisatorische dan op het inhoudelijke vlak. Ze fungeren vooral als elkaars assistent door elkaar te filmen of aan de balken op te hangen. Christophe lijkt hier zelfs naar te refereren als hij in een tekening onder een figuur schrijft: ´It could be a story about my P.A.´ Het is vooral in dergelijk direct en expressief schilder- en tekenwerk van Christophe dat het verblijf en de samenwerking in het Kunsthuis weerslag krijgen.

Na zorgvuldig bekijken van de enorme diversiteit aan beelden en disciplines, blijkt echter dat er wel degelijk ook een artistieke dialoog is ontstaan. Vanuit de reacties van twee losse geesten op elkaar, temidden van een wervelwind aan losse beelden, video’s en tekeningen, komt er een interessante sequentie tot stand. Jérome probeert met worsten uit de buurtslagerij zijn eigen DNA in kaart te brengen, Dit plan blijft echter steken in ambities en als noodgreep wikkelt hij ze maar om zijn hoofd om Christophe er een foto van te laten maken. Die vraagt zich vervolgens in een schilderij letterlijk af wat hij in godsnaam aan het doen is: ´Why Sother´s sausages’ schrijft hij boven diens portret. Jérômes antwoord bestaat uit een video waarin hij zijn rol als curator en tegelijk Christophes angst voor dergelijke types op de hak neemt. Hij vraagt zich luidkeels af of hij voor dit druiperige schilderij nu zover voor heeft gereisd: ´Give me Twombly´ schreeuwt hij.

De twee kunstenaars vestigen in deze serie op lichtvoetige wijze aandacht op zwaardere thema’s als het moeizame ontstaansproces van nieuw werk en de druk van een onbekende omgeving waar de noodzaak van inspiratie meer voelbaar wordt. In hun dialoog wordt zichtbaar hoeveel de twee Fransen met elkaar gemeen hebben: hun speelse invallen en associatieve zelfonderzoek, waarin angsten en twijfels over het leven en meer specifiek het kunstenaarsschap niet uit de weg worden gegaan.

BIG FINGERS
Jérôme Sother & Christophe Boursault
Projectperiode 17 september t/m 19 oktober 2008

Deze recensie werd geschreven in het kader van het recensentenprogramma van SYB. De recensie mag rechtenvrij worden gepubliceerd mits daartoe vooraf toestemming is verleend door SYB.

Dit project wordt mede gefinancierd door de Mondriaanstichting en de Provincie Fryslân.