18 juli 2017

Iepen Mienskip, almende en de Oera Linda

de Tweede Triënnale van Beetsterzwaag

In maart dit jaar nodigde Kunsthuis SYB curatoren en kunstenaars uit een voorstel in te sturen voor de komende Triënnale van Beetsterzwaag in 2018. Na Sfear fan Ynset (2015) https://www.kunsthuissyb.nl/?p=1562 is dit de tweede keer dat SYB een meerdaags programma organiseert vanuit een tentoonstellingsconcept dat sterk verbonden is met de omgeving van het Kunsthuis en gebruik maakt van het rijke kunstenaarsbestand dat SYB in de loop der jaren heeft opgebouwd.

Volgend jaar zal de triënnale onderdeel zijn van het hoofdprogramma van Leeuwarden – Friesland Culturele Hoofdstad 2018 http://www.2018.nl/nl waarin het begrip “iepen mienskip” (open gemeenschap) centraal staat.

Uit het grote aantal voorstellen dat Kunsthuis SYB ontving, heeft de programmeringscommissie gekozen voor het concept van Julia Geerlings en Niekolaas Johannes Lekkerkerk, twee jonge curatoren die voor de Tweede Triënnale van Beetsterzwaag een samenwerkingsverband zullen aangaan. In hun voorstel verbinden Geerlings en Lekkerkerk het thema “iepen mienskip” met het oeroude begrip van de “almende”, een begrip dat teruggaat tot de middeleeuwen en duidt op een gemeenschappelijk aandeel van de gemeenschap in onbebouwde, onverdeelde weiden, bossen en viswateren. Geerlings en Lekkerkerk willen de notie van de almende herintroduceren en gebruiken het begrip als aanleiding om opnieuw na te denken over de gedeelde verantwoordelijkheid en belangen die gepaard gaan met het gemeenschappelijk gebruik van het land, het landschap en de publieke ruimte.

Naast de reële, ethische en morele vraagstukken rond een gedeelde verantwoordelijkheid verbonden aan het begrip almende, maken Geerlings en Lekkerkerk gebruik van een meer speculatieve denkruimte waarin vrijuit kan worden geëxperimenteerd met verschillende verhalen en scenario’s rond de ontstaansgeschiedenis van de mensheid en de rol van natuurlijke processen in de ontwikkeling van een beschaving. Het vertrekpunt is de Oera Linda, een kroniek uit 1256 die eind 19e eeuw even veel stof deed opwaaien, maar al snel werd ontmaskerd als een 19e-eeuwse poging tot geschiedvervalsing vermomd in de vorm van een eeuwenoud pseudorunenschrift. De Oera Linda veronderstelt het bestaan van een Oudfries manuscript over het ontstaan van de wereld en de ontwikkeling van de menselijke beschaving. Het Friese volk wordt voorgesteld als nazaat van een 4000 jaar oude Friese beschaving die ooit heel Europa heeft bevolkt en superieur was aan alle andere volkeren, maar steeds verder in verval raakte na de noodlottige overstroming van Atlantis (‘Atland’). Mythologie, matriarchaat, nationalisme en natuurrampen lopen als een rode draad door de Oera Linda en bieden telkens opnieuw aanknopingspunten om na te denken en te speculeren over het gebuikt en de inrichting van de gemeenschappelijke ruimte.

Voor de inhoudelijke vormgeving van de Tweede Triënnale van Beetsterzwaag zullen Julia Geerlings en Niekolaas Johannes Lekkerkerk in de komende maanden samenwerken met kunstenaars die werken vanuit een besef van de verstrengeling van natuur en cultuur en zich richten op het ontwikkelen van alternatieve gemeenschaps- en samenlevingsvormen.

 

Julia Geerlings (1985) is onafhankelijk curator en schrijver en woont en werkt in Amsterdam en Parijs. Ze studeerde kunstgeschiedenis aan de Freie Universität in Berlijn en de Vrije Universiteit Amsterdam (MA). Geerlings draagt regelmatig bij aan tijdschriften en publicaties en was gastredacteur van Metropolis M (‘No Longer art’ issue 2015 no.3). In de tentoonstellingen die Geerlings cureert, spelen locatie en context (zowel sociaal, economisch als politiek) een belangrijke rol.
Geerlings werkte mee aan de totstandkoming van tentoonstellingen en performances in de Oude Kerk in Amsterdam (Nachtelijke Dwalingen 2013 – 2016), Le Moinsun in Parijs (Axis Mundi, art as a healing tool, 2015), After Hours in Sèvres (L’Eau à la bouche, 2015), Kunstfort bij Vijfhuizen (The Prophecy of Bees en Bedazzle, 2016) en twee opeenvolgende eindexamententoonstellingen van grafisch ontwerpen aan de HKU in Utrecht (2016/2017). Daarnaast was ze als curator-in-residence verbonden aan Rupert in Vilnius, Across residency program in Nice en The International Studio and Curatorial Program (ISCP) in New York. Geerlings werkt o.a. als gastdocent aan de HKU en zit in het curatorenteam voor de aankomende kunstmanifestatie (Modus Operandi 2017) in Nicosia (Cyprus) en is momenteel verbonden aan het Mains d’Œuvres in Saint-Ouen (Frankrijk) als curator-in-residence. http://juliageerlings.com/

Niekolaas Johannes Lekkerkerk (1988) werkt als onafhankelijk curator en schrijver voor The Office for Curating in Rotterdam. Hij studeerde kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Utrecht en vervolgde het masterprogramma Curating the Contemporary aan de London Metropolitan University in samenwerking met de Whitechapel Gallery. Centraal in het werk van Lekkerkerk, staat het sociale en politieke discours rond dagelijkse leef- en werkpraktijken, culturele normen en ideologieën. Hierbij richt hij zich met name op debatten omtrent het Antropoceen (het tijdperk waarin menselijke activiteit mondiaal haar stempel begint te drukken op het ecosysteem en de geologie), ecologie en klimaat, posthumanisme en de verstrengelingen van natuur en cultuur. Recente projecten en tentoonstellingen samengesteld en georganiseerd door The Office for Curating zijn de duo-tentoonstelling Homestead of Dilution (2017) met Domenico Mangano en Marieke van Rooy in Nomas, Rome; de groepstentoonstelling Tradition Doesn’t Graduate (2016) in Komplot, Brussel; de groepstentoonstelling Spending Quality Time With My Quantified Self (2016) in TENT, Rotterdam, en de solotentoonstelling van Paul Geelen Sliding under Traces (2016) in A Tale of a Tub in Rotterdam. Lekkerkerk werkt momenteel als artistiek directeur van de kunstmanifestatie Poppositions in Brussel en legt daarnaast de laatste hand aan The Standard Book of Noun-Verb Exhibition Grammar, een publicatie over de tentoonstelling als ecologisch veld. In 2012 ontving hij de inaugurele Demergon Curatorial Award en in 2014 was hij de begunstigde van de Akbank Sanat International Curator Competition. http://theofficeforcurating.com/